Лаҳҷаҳои нав

Аз як чиз дар ҳайратам: чаро тамоми рӯзноманигорони тоҷик ки берун аз кишвар фаъолият доранд ва бархе аз ононе ки дар дохили кишвар сарукор доранд, дар навишти калимаву ибораҳо аз лаҳҷаи эронӣ фаровон истифода мебаранд. Таърихан забони форсӣ дар минтақаҳои Эрон, Афғонистон, Тоҷикистон ва Ӯзбекистон аз ҳамдигар фарқи бузурге надоштааст. Бо мурури замон марзҳои сиёсӣ дар нашъунамои забони форсӣ таъсири худро нагузаронида намондааст. Масалан, агар эрониҳо дар забони гуфтугӯии худ аз калимаҳои фаронсавӣ ва арабӣ бисьёр истифода баранд (мерсӣ, лисонс ва ҳоказо), тоҷикҳои минтақаҳои собиқшӯравӣ аз баъзе калимаҳои русӣ (самолёт, вертолёт ва ғайра) фаровон истифода мебаранд. Ман албатта тарафдори онам, ки ингуна калимаҳо ба забони форсиашон иваз карда шаванд (масалан, ҳавопаймо ба ҷои самолёт, чархбол ба ҷои вертолёт ва ё сипосгузорам ба ҷои мерсӣ). Дар ин роҳ пешравии зиёде дида мешавад. Вале ноомади кор дар ин нест. Сухан дар бораи он меравад, ки чаро рӯзноманигорони тоҷик яку якбора аз калимаҳои арабии хоси лаҳҷаи эронӣ истифода мебурдагӣ шудаанд. Забони форсии дарӣ ҳама вақт (аз ҳамон давраи Фирдавсӣ) тоза буда олудаи забони арабӣ набудааст. Модоме, ки чунин аст пас чаро мо онро бо забони олудаи форсии эронӣ иваз намоем?

Биёед дур намеравему ба мақолаҳои радиёи Озодӣ назар меафканем. Баъзе аз мақолаҳо хеле хонданбобанду баъзеи дигарашон чунон бо суханҳои арабии пурпечутобанд, ки барои фаҳмиданашон хонандаро зарур меояд бо худ луғати арабӣ-тоҷикӣ дошта бошад. Охир метавон ба ҷои калимаҳои "нав"и арабӣ аз синоними тоҷикиашон истифода бурд. Аз шарҳҳои хонандагон намоён аст, ки бисьёриҳо аз ин гуна калимаҳо дилгир шудаанд.

Масъалаи дуюм ин навиштори номҳои байнанмиллалӣ аст. Биёед аз худи забони форсӣ сар кунем. Агарчӣ тарзи навишти калимаҳо дар забони форсӣ (бо хати арабӣ) дар ҳама ҷо як хел аст, вале талаффузи он дар Эрон ва дигар минтақаҳо ба дараҷа фарқ мекунад. Масалан, калимаи "Ман меравам" аслан дар навиштори арабӣ "мн мирвм" навишта мешавад. Дар талаффуз форсизабонони ғайриэронӣ онро "Ман меравам" гӯянд, форсизабонони эронӣ "Ман миравам" талаффуз мекунанд, ки фарқ танҳо дар ҳарфи "е/и" аст. Акнун бингаред ба калимаи "наметавонам" ки дар арабӣ "нми тв онм" ёки "нми ту онм" навишта мешавад. Вобаста аз навишташ эрониҳо онро "немитунам" мегӯянд, ки аз шакли дариаш батамом фарқ мекунад.

Тарзи навишти дарие ки дар шакли кириллӣ навишта мешавад, ҳангоми ҳарф ба ҳарф тарҷумасозии калимаҳои байнанмиллалӣ ба монеъае дучор намешавад; ба ҳар як овоз як ҳарф рост меояд. Муаммо дар он сар мезанад, ки дар навишти арабӣ бисьёрии садонокҳо навишта намешаванд, ё аз рӯи лаҳҷаашон садои гуногун доранд. Аз ин рӯ он шахсе ки бо навишти арабӣ сару кор дорад калимаҳоеро ки дар навишти лотинӣ навишта шудаанд хоси худ тарҷума мекунад. Биёед менигарем ба як мисол.

Барои мисол номи президенти Амрико "Obama" ро мегирем. Барои кириллинавис "O" и лотинӣ "О" асту "b" - "б", "a" - "а", "m" - "м". Пас ин ном "Обама" навишта мешавад, ки тарзи дурусти навишташ ҳам чунин аст. Шумо метавонед, тарзи талаффузашро аз ин ҷо шунавед: http://inogolo.com/pronunciation/d455/Barack_Hussein_Obama Хуб, аз тарафи дигар, ин хоси эрониҳост, ки "oo" ро (ва бисёррии вақт як худи "o" ро) "у" талаффуз мекунанду "aa" ро (ва инчунин "a" ро) "о", ки барои ман хеле нофаҳмост. Дар натиҷа "Obama" ба ҷои он ки "Обама" талаффуз шавад (дурусташ ҳамин аст), "Убомо" талаффуз мешавад (ки шакли нодурусти он аст). Мутаасифона, рӯзноманигорон аз ҳамин гуна шаклҳои нодуруст хеле фаровон истифода мекунанд, ки боиси ғамангезии ман нисбати забони форсии дарӣ гаштааст.

Хушбахтӣ чист?

Ба суоли он ки "хушбахтӣ чист?" ва ё "хушбахтӣ дар чист?" дерест ҷавоб меҷӯяму вале натиҷааш мубҳам мемонад. Суоли аввала моҳияти васеътареро дар бар мегирад, ки ҷавобаш ҳам аз нуқтаву назарҳои гуногун шояд ҳархела бошад. Ба суоли дувум, ки ҷавобаш бисьёртар назари як шахси алоҳидаро ифода мекунад, каме рӯшанӣ меафканам.

Солиёни пеш замоне ки ҳанӯз шӯравӣ барҷо буд, ман худро хеле хушбахт меҳисобидам. Хушбахт аз он ки дар як мамлакати бузурге зиндагӣ дорам, одамонаш қатъи назар аз инсу ҷинсаш ба ҳамдигар меҳру рафоқати бародарона доштанд. Хушбахт будам, ки аз молиёти зиндагӣ парво надоштам, ҳама чиз бароям арзон буд. Хушбахт будам, ки атрофиёнам ҳама дар лаб табассуме доштанд, доимӣ. Вале он лаҳзаҳо хеле ҷавон будаму 9 сола. Шояд мисли кӯдаке.

Айёми наврасиам дар замоне гузашт, ки вазъи молӣ дар Оисёи Марказӣ хеле танг гашта буд. Барои як қути лоямут ҳафтаҳо дар ҳотаҳои боён кор мекардам. Рӯзҳои зиёд мешуд, ки танҳо бо як нони ҷуворӣ рӯзгузаронӣ мекардем. Шикам базӯр сер мешуду, танҳо як курта ба тан доштам ва он ҳам даридаву тугма надорад. Вале оилааму дӯстонам ҳамеша ҳамроҳам буданд ва зиндагӣ бо онҳо хушбахтона буд. Якҷоя кор мекардем, дарс мехондем, бозӣ мекардем, механдидем. Худро хушбахт меҳисобидам. Орзуҳои бузург доштам ва ёди он орзуҳо маро хурсанд месохт.

Дар айёми ҷавониам вазъи молӣ аз пешина анча беҳтар шуд, вале муаммоҳо низ ба назар зиёдтар: акнун хона харидан даркор, оила буньёд намудан лозим, кори хуб ёфтан ва ҳоказо. Эҳсос намудам, ки муаммоҳои зиёде дорам ки маро дилхаста мекунанд. Вале аз ҷониби дигар дӯстдошта пайдо кардам ва зиндагӣ бароям ширин менамуд. Хаёли ӯ, нишаст бо ӯ, сӯҳбати ӯ маро сармаст менамуд ва ман худро хеле хушбахт меҳисобидам.

Инак муаммоҳои молиам анча сабуктар гаштааст, агарчӣ аз оилаву дӯстдоронам дур ҳастам, аз дӯстони пешина дар канор. Дӯстони нав дорам, кори доимӣ. Вале як чиз аён аст, ки туфайли ин солҳо миқдори хушбахтиам (агар онро чен намудан мумкин бошад) ба назарам каме зиёд ёкӣ кам нашудааст. Дар ҳама замон эҳсос намудаам, ки ба болои он ҳама хушбахтие ки дорам чизе намерасад ва орзуи ҳамон чиз маро хушбахттар месохт ва водор мекард, ки...

Ҳамааш дурӯғ! Мехостам ин ҷо каме фалсафабозӣ кунаму фикри худро рӯи роёна баёну ифшо намояам. Тавонистам баён созам, вале ифшо не. Хостам ба савол ҷавоб кобам, вале ба ҷои он ҳис мекунам, ки худфиребӣ мекунаму халос. Ё шояд ин тавр нест...

Далер Назаров ва Иқбол Завқибеков

Ду ҳафта аз ин пеш дар youtube се саундтрэки фильми "Падари Моҳ" пайдо шуд. Фильм соли 1999 наворбардорӣ шуда, режиссёраш Бахтиёр Худойназаров мебошад ва дар он актёрони номӣ ба мисли Чулпан Хаматова, Ато Муҳаммедҷонов* ва Мориц Блейбтрой иштирок варзидаанд. Маҳбубтаринаш, мусиқии фильмро бастакори маъруфу дӯстдоштаи мо Далер Назаров ва гурӯҳи ӯ бастаанд. Вақте ин се саундтрэкро пайдо кардам, хеле хурсанд гаштам. Ва боз шод аз он гаштам, ки таи як ҳафта аллакай зиёда аз 200 нафар онро шунида бо нидоҳои "санъати олӣ", "олиҷаноб" ва ҳоказо шарҳҳо гузоштаанд. Шарҳгузорандагон асосан аз хориҷи кишвар буда мусиқии тоҷикро шояд бори аввал аз наздик мешуниданд. Худи upload кунанда аз Ҳолланд буда, дар робитаи шахсӣ гуфт, ки вақте ин киноро бори аввал тамошо кардааст, мусиқӣ хеле маъқулаш гаштааст, вале мутаасифона саундтрэки онро аз ҳеҷ куҷо пайдо накардааст ва солҳо дар ҷустуҷӯяш будааст.

Пас аз ҳафтаи онлайн истоданаш мусиқиҳо яку якбора гум шуданд. Ҷавоб дод, ки акнун линки онҳо иваз шудаанду сифати мусиқиро каме сайқал додааст то шавқун аз миён бардошта шавад. Пас аз он ҳам боз чанд бори дигар аз он ҷо бардошта боз бор кардан ниҳоят ба фикрам линки охиринро дирӯз гузошт. Дар давоми як рӯзи охир мардум аллакай аз 200 бор зиёдтар шунида ҳаловат бурдаанд.

Саундтреки аввал "Quiet Soul" - "Ороми ҷон" (ёки чуноне ки мо медонем, "Ай бевафо"), дуввум "Girl From the Village" - "Духтараки деҳотӣ" (ёки "чуноне ки мо медонем, "Духтари деҳқон") ва саввум "Happiness" - "Нишот" (ва ёки версияи худи Далерино "Қандгулаки лабшакар") ном доранд. Марҳамат ҳаловат баред. Умедворем, он дӯсти мо боз бо умеди сайқалдиҳӣ мусиқиҳоро аз байн нахоҳад бардошт.

Марҳабо, навзоди мо! :-)

Ду ҳафта аз ин пеш рӯзи 20-уми моҳи июль оилаи мо ба як нафари дигар афзуд. Исмашро Фарид (Фарид Фаррухович Фаттоев) гузоштем, то ки ҳамеша шахси фарид бошад! Хурсандии моро ҳадду канор нест. Модараш низ хеле хурсанд аст. Алахусус Азизҷон (Азиз Фаррухович Фаттоев), ки акнун додар дорад. Модарам ки то ин вақт онҳоро ҳамроҳӣ мекарданд, акнун шояд аз ҳафтаи дигар ба хона баргарданд. Бародари хурдиам, Парвиз, низ ба донишгоҳ супоридааст. Ҷавоби имтиҳонот пас аз 8-10 рӯз муайян мешудааст. Бародари дигарам, Шаҳбоз, низ аз Итолиё баргаштаасту ҳоло дар Тошканд бо онҳо ҳамроҳ аст.

Зиндагӣ ба мароми худ идома дорад. Кори илмиам хуб ба пеш меравад. Ин ҳафта раҳбари илмиам ба Мексико баргаштаасту кори якҳафтаинаро ба дӯшам гузоштааст (аслан худам гирифтам, то омадани ӯ як чӣ дар даст дошта бошам то ҳарчӣ зудтар мақолаи худро чоп кунем).

Мулоқоте бо Олег Фезов

Хиромон Бақозода

Мусоҳибаи ихтисосии Радиои Озодӣ бо ҳунарманди шинохтаи тоҷик Олег Фезов, ки дар Олмон ба сар мебарад.



Олег, чаро шумо Тоҷикистонро тарк кардед?



- Оилаи ман кайҳо боз дар Олмон буд. Дар Душанбе дигар имконияти кору зиндагӣ набуд. Вақте имкони мувофиқ даст дод, мо ба Олмон куч бастем.

Дар бораи оилаатон чанд ҷумла бигуед.

- Ҳамсарам Лола Туйғуншоева. Шояд уро аз руи филми "Субҳи ҷавонии мо" дар ёд дошта бошанд, вай дар филм нақши асосӣ "Нисо"-ро бозида буд. Фарзандони мо дар Душанбе ба дунё омадаанд. Мо як оилаи оддии душанбегӣ дорем.

Дар хона ба кадом забон ҳарф мезанед?

- Ба русӣ

Оё шумо дар Олмон ҳам, мусиқӣ эҷод мекунед?

- Бале, аммо то имруз чизеро нашр накардаам. Феълан мо омодагӣ мегирем, зеро ҳануз маводе нест, ки омодаи пахш бошад. Ман худро овозхони касбӣ намешуморам, ман бештар ҳаваскорам. Ҳофизи касбӣ аз ҳаваскор бо он фарқ мекунад, ки мутахассис дар ҳама шароит ва ҳар замон кори худро анҷом дода метавонад. Ман, мутаассифона, хаваскорам. Агар ман илҳоми овозхонӣ надошта бошам, ҳеҷ хонда наметавонам.

Вале шумо ишора кардед, ки дар аввал кушиш намудед, касби овозхониро дар Олмон ҳам идома диҳед?

- Дар аввал мо хостем ин корро дар студияҳо анҷом диҳем, вале имкон нашуд, ки ман ҳамзамон бо оҳангсозиву овозхонӣ машғул бошам ва ба ҳаёти нав, забону қавонини нав одат кунам. Аз ин ру ба қароре омадам, ки бояд чунин як студияи сабтро дар хона бунёд кунам. Вале барои ин ҳам, вақт, пул ва имконият даркор аст. Аз ин ру ҳамаи ин корҳо дар сатҳи омодагӣ мебошанд.

Баъди ба Олмон рафтан шумо чӣ кор кардед?

- Ман таҳсил кардам, коллеҷи наққошиву тарроҳии шаҳри Дарштатро хатм кардам. Дар моҳи майи соли ҷорӣ дипломамро ҳимоя кардам. Акнун ман соҳиби дипломи олмонӣ ҳастам ва давраи таҷрибаомузиам ҳам дар як оҷонсии реклама шуруъ мешавад. Яъне ин касбе мешавад, ки оилаи маро мехуронад. Бо таронаҳои тоҷикӣ дар Аврупо ман зиндагиро пеш бурда наметавонам. Аз ин ру ман бояд коре мекардам.

Ҳолатон имруз чӣ тавр аст. Оё изҳори таассуф намекунед?

- Табъам хеле хуш аст. Чаро ман бояд афсус хурам. Ман шаҳрванди Тоҷикистонам, ҳам ин ки оилаи ман феълан дар шароити нисбатан беҳтар ба сар мебарад. Мо аз ватани худ ру нагардондаем, мо худро Тоҷикистонӣ меҳисобем. Оилаҳои зиёд ба ҷумҳуриҳои ҳамсоя кучиданд, ба Маскав. Ман дар ин ягон фоҷиаеро намебинам.

Оё Тоҷикистонро ёд мекунед?

- Албатта баъзе ҳолатҳо нороҳат мешавед, ки онҳо ба вазъи руҳӣ вобастаанд. Албатта, шумо ки дур аз ватан афтодед. Вале агар дар паллаи тарозу гузоред, воқеияти шароити феълии ман бурд мекунад. Ман имкони фаротари амалӣ шудани барномаҳои зиндагии худро дорам. Агар ман дар Душанбе бошаму имкони амалӣ шудани омолҳоямро надошта бошам, ман аз ин ягон манфиат намебинам. Одам бояд бо коре машғул бошад, аз ин ру, ин як ҳолати маъмулӣ аст. Солҳое буд, ки ман дар як ҳайати эҷодӣ кор мекардам, бо як идда одамони воқеан ҳам ҷолиб. Онҳо ҳам инсони хуб буданд, ҳам мутахассиси ҳунари худ, аксари онҳо дар рустоҳои дури куҳӣ ба дунё омада буданд. Вале ҳар яки онҳоро як вақте мерасид, ки Душанберо тарк карда, ба Маскав ё Тошканд мерафтанд, баргашта боз дар пойтахт кор мекарданд. Вале дар қалби ҳар яки онҳо ватани хурди онҳо, намедонам, дар ноҳияи Ашт ё Ғонҷӣ боқӣ мемонад. Яъне тағйири макони зист як давраи навест дар зиндагии инсон, аз ин ру, дар ҳолати ман ягон ҳодисаи ғайримуқаррарӣ нашудааст.

Оё шумо аз мусиқии имрузи тоҷик хабар доред?

- Мутаассифона, ба ман ҳамеша ваъда мекунанд, ки мусиқиҳои тозаэҷодро мефиристанд, вале ҳар чизе ки ман шунидам пораҳои сурудҳост. Кам-кам аз ҳар ҷой шунидам, вале як маълумоти пурра надорам. Вале ман пайваста аз интернет маълумоти мухталифро дастрас мекунам, ки ҷавонони тоҷик ба сафарҳои ҳунарӣ мераванд, дар Олмон консертҳо буданд. Далер Назаров як "Си Ди"-и нави худро дар Фаронса баровард. Ҳар чизи наве, ки рух медиҳад, маро хурсанд мекунад. Сатҳи мусиқӣ баланд аст, ба ҳар ҳол он чизе ки ман имкони шуниданашро доштам. Ва умуман ман бояд бигуям, ки дар ин масъала ман ҳеҷ гоҳ шаке надоштам, бубинед, тоҷиконро ҳар қадар азият надиҳед, вале истеъдоди ҳунарии мардуми тоҷикро гирифта намешавад. Ин мардум танҳо барои эҷод кардан офарида шудааст, аз ин ру, дар ин масъала, худоро шукр, ҳама хуб аст.

Кадом мусиқиро бештар меписандед?

- Ман мусиқии классикиву халқиро гуш мекунам.

Аз мусиқии тоҷикӣ-чӣ?

- Аз мусиқии тоҷикӣ ман сабтҳои садои Саодат Гулбековро дорам, мусиқии инструменталии Таваллоевҳоро. Инҳо овозхонони хубанд. Баъд, мусиқии зиёди мардумии Бадахшонро дорам. Ба қарибӣ ман сабти садои танбури Уротеппаро дарстрас кардам. Умуман, ҳама ин аз ҳолати мушаххас бастагӣ дорад, ман метавонам мусиқии ба истилоҳ сиёҳро ҳам гуш кунам. Мусиқӣ, медонед, ҳадду канор надорад.

Аз Далер Назаров чӣ хабар доред? Шумо замоне зиёд ҳамкорӣ доштед.

- Бо Далер ман кайҳо боз суҳбат накардаам. Бори охир ман бо у телефонӣ гап задам будам, вақте вай дар ҳамин қарибиҳо буд, дар Австрия, ба фикрам. У мусиқии филми Бахтиёр Худойназаров "Падари маҳтобӣ"-ро таҳия мекард. Ба фикрам ҳатто 3 сол пеш буд ин суҳбати мо. Мо бо у телефонӣ гап задему бо ҳамин тамоми робитаҳои мо қатъ шуданд. Ман аз дустонам шунидам, ки у дар Алматӣ зиндагӣ мекунад, вале кадом маълумоти дигаре дар бораи у надорам, на суроғааш, чизе надорам.

Дар гуфторҳои тоҷикии радиои Озодӣ мо барномаи вижаи ҷавононро ба роҳ мондем. Шумо чӣ муроҷиате доред ба ҷавонони тоҷик.

- Фикр мекунам, ҳар чӣ зудтар бояд суоли аҷиберо, ки зиндагии кулли сарзамини моро табдил кард, фаромуш шавад. Ин суол "Аз куҷойӣ ту?" Ин хеле бад аст. Вақте мо ниҳоят ба сатҳе мерасем, ки аз ҳамдигар напурсем, ту аз шимолӣ ва ё ҷануб, ҳамаи масъалаҳо ҳал мешаванд. Ман вақти зиёде доштам, ки дар ин бора фикр кунам. Ман дар солҳои душвортарин дар Душанбе будам. Ман сабақи зиёдеро дар зиндагӣ омухтам, ки посухи ҳамаи онҳо ҳамин буд: ин як аблаҳие, буд ки ба сари мардуми мо омад ва агар ҳар чӣ зудтар мо аз он раҳойӣ ёбем, ҳамон қадар зудтар зиндагии мо ру ба беҳбуд меорад. Зеро ки мо будем ва ҳастем - "МО ЯК МИЛЛАТЕМ"

Олег, ташаккур барои мусоҳиба ва мо бароятон муваффақият мехоҳем, дар ҳар куҷо, ки бошед.

- Ман хеле ҳам шод шудам, ки шумо бароям занг задед ва маро ҳануз дар ёд доранд. Ин воқеан ҳам ба онҳое ки дур аз ватан ба сар мебаранд хеле зарур аст. Зеро ки на ватан дар мо, балки мо ба ватан эҳтиёҷ дорем. Аз ин ру чунин мулоқотҳо хеле заруранд. Ташаккури зиёд ба шумо.

Боз омадам.

Аз он ки дафъаи охирин ин ҷо навиштам 8 моҳ сипарӣ гаштааст. Ин муддат дар ҳаётам дигаргуниҳои бузург рух доданд. Миёнаи моҳи маи соли гузашта ман хонадор шудам. Ҳамсарам, Зебо, дӯстдоштаам аст ки чандин сол боз ба ҳам аҳду паймон кардаем. Се моҳи аввалро дар Ӯзбекистон гузаронидам. Сипас, бо ҳамроҳии ҳамсарам ба Иёлоти Муттаҳида парвоз намудем. Ин дафъа дар Алумнай Виллаҷ (Рустои Ходимон) манзил гузидем. Бо арзиши 390 доллари амрикоӣ хонаамон аз ду ҳуҷраи хобгоҳӣ, як зал, ошхона ва ду хоначаи амбору либосовезӣ иборат аст.

Моҳи декабри соли гузашта яке аз дӯстонам, Гулмаммад, ки аз Озарбайҷон аст, ба хонаамон ташриф намуда буд. Бо ӯ ба ҷойҳои гуногун сафар намудем. Аз ҷумла, ба Тампа ва ба Сейнт Ҷорҷ Айленд рафтем.

Семестри гузашта, ду фан гирифтам ва чун ҳарвақта вазифаи ТА-иро ба ӯҳда доштам. Аз ҳарду фан ("Физикаи ҷисмҳои чанд" ва "Космолоҷӣ") баҳои аъло гирифтам, яъне ба қавли инҳо "А". Семестри ҳозира бошад, барои хониш танҳо як фан мегирам: "Астрофизикаи ҳаставӣ". Вале аз се фан баҳогузор ҳастам (грэйдер): "Назарияи моддаи квантӣ - Б", "Электродинамика - Б" ва "Механикаи Квантӣ - Б".

Дар ин муддати сипаригашта, раҳбари илмии пешинаам донишгоҳи иёлати Флоридаро тарк гуфт ва аз ин рӯ ман маҷбур шудам дар соҳаи физикаи ҳаставӣ кор кунам. Инак, бо Проф. Хорхэ Пиекаревиц ном физики ҳаставие кор мекунам.

Ба наздикӣ ҳамсарам ба Ӯзбекистон бозмегардад. Билети парвозашро аллакай харидаем. Инак боз рӯзшуморӣ мекунам ки чанд муддати дигар бо ӯ ҳастам. Санаи бозгашти ӯ ба Иёлоти Муттаҳида алҳол маълум нест.

Имтиҳони дуввуми марравӣ низ шуда гузашт.

Аз имтиҳони фанни электродинамика баромада аввал як ношто кардаму дарлаҳза омада хоб кардам. Анча монда шудаам шояд, тахминан 4 соат дар хоб будам. Имтиҳон мисли пешина барои ман на он қадар табъи дил анҷомид. Суоли охиринаш, ки мебоист ман пурратар ҷавоб менавистам (ва суоли осонтарин шояд аз ҷониби Др. Воля буд, ки мехост, бачаҳо холи пас нагиранд) бетамом гузошта шудааст. Беэътиборӣ кардаму дурусттар надидам, ки магнитнокӣ якҷинса буд ва тақсимоти қувваи ҷараён дар дохили цилиндр на ин ки танҳо ротор аз магнитнокӣ (c*curl M) ва балки боз ба сифр ҳам баробар буд. Болои ин қувваи ҷараёни сатҳӣ низ вуҷуд дошт. Эҳ, каллаварам!

Масъалаи аввалро пурра кор кардам, дуюмаш нимкола, сеюмашро кор кардам, вале ҳоло вақте ки месанҷидам он ҳам хатогӣ дорад. Чорумаш мана ҳамин хел шармандагӣ. Бачаҳо низ бисёр хуб кор накардаанд. Ба ҳар ҳол Андрэ аз ман беҳтар кор кардааст (Мо зиёда аз 30 нафарем). Агар ҳамааш хуб анҷомад, шояд ба "А-" гирифтан муваффақ шавам, вагарна, ин баҳо низ "В+" ро мемонад. Натиҷааш пас аз 6 рӯз маълум хоҳад гашт. Коре карда, алъон як "В-" ва як "В+" мегирифтагӣ баринам. Лекин барои он ки дигарон (ононе ки аз ман бадтар кор кардаанд) аз аспирантура хориҷ нагарданд, одатан баҳои моро ба як хат меоранд, яъне ба онҳо холи иловагӣ ки доданд, ба мо низ каме аз холҳои иловагӣ хоҳанд дод. Ку, бубинем, бо чӣ меанҷомад.

Гуфтагӣ барин, фаррдо имтиҳони марравии охирин!

Имтиҳони марравии аввали семестри дуввум

Ҳозиракак аз имтҳон баромада омада истодаам. Имтиҳони марравӣ аз фанни "механикаи квантӣ: бахши дуввум" буд. Ба фикрам имтиҳон бад наанҷомид, вале аъло ҳам не. Натиҷааш пас аз 4 рӯз маълум хоҳад шуд. Шояд ин семестр на он қадар баҳоҳои аъло мегирам (Семестри аввал баҳои миёнаам 3.75/4.00 буд, яъне ба қавли инҳо А-). Ин семестр шояд, қадре поинтар мегирам (агар анча поинтар не). Ба ҳар ҳол аз яке аз имтиҳонхо халос хӯрдам. Акнун бояд ба дуи дигараш, ки дар санаҳои 24-25 уми апрел аст омода шавам.

Дигар навигарӣ ҳамин ки ба наздикӣ, насиб кунад, ба хона равонаам. Билетро аллакай харидам. Аз рӯи маршрути Атланта-Лондон-Маскав-Тошканд-Маскав-Лондон-Атланта парвоз дорам. Нархи билет анча боло будааст: 1463 $.

Боз билети автобусро ҳам харидам. Аз ин ҷо то Атланта (дар иёлати Ҷорҷиа) ҳам 6 соата роҳ будааст. Насиб бошад, 3 моҳ дар хона хоҳам шуд. Ба дидори дӯстдоштаам меравам аслан. Анча ёдаш кардаам.

Донишгоҳи байнанмиллали Турин

Шаҳбозро ба донишгоҳи байнанмиллали Турин ба донишҷӯи қабул кардаанд. Аз ин албатта хее хушҳол гаштам. Ба болои ин дар сарсаҳифаи донишгоҳ акси ӯро гузошта дар борааш маълумот низ навиштаанду аз доштани чунин донишҷӯ фахр ҳам мекунанд.

Боқиро худатон аз ин ҷо хонед:

http://www.iuctorino.it/en/2803/479-2804/page.html

Шабҳои бехобӣ

Дерест, шабҳо хобам "намебарад". На аз он сабаб, ки бемори хоб ҳастаму дору кор намедиҳад. Ё сабаб дар он нест, ки муаммои зиёд дораму оғуштаи фикру хаёлам то чӣ гуна аз ин муаммоҳо бадар оям. Дуруст аст, ки муаммоҳои ҳаллашон дур аз имкон он қадар зиёд гаштаанд, дигар бароям ба як ҳолати муқаррарӣ баробар гаштаанд.

Ҳафтаи ахир банди вазифаҳои хонагӣ наметавонам дуруст вақти холӣ ёбам то ин ҷо назар афканам. Ин ҳам он тараф истад, вақт намеёбам дурусттар ғанаб кунам. Аз ин сабаб хобам намебарад, хобам намегирад, хоб карда наметавонистагӣ шудаам. Ҳоло низ соат аз 03:42, фардо бояд ба дарс боҳушона рафта иштирок варзид.

Аз рӯи реҷаҳо бояд аз аввали моҳи май дар хона шавам. Боз шоҳиди рӯзҳои қаҳти мардуми худамон хоҳам шуд. Кош, қудрати бузурге медоштам то Замини дигар месохтам ва ба он ҷо фақат аз мардуми бовиҷдон маскан медодам.

"Виҷдон!"

Сабаби асосии ҳамаи муаммоҳои иҷтимоии мардум дар набудани ҳамин виҷдон дар бархи дигари одамон аст, ки одатан ба қавли худашон "жить" мекунанд.

Зодрӯзат муборак, Шаҳбоз!

Шаҳбоз, таваллудат муборак бод! Аз худованд бароят сад сол умр мехоҳам ва ҳар сонияи ин сад сол бо шодмониҳо гузарад. Дар ҳама кор муваффақ бошӣ!

Ду рӯз пеш падарам низ зодрӯз доштанд. Ба он кас низ саломатии бардавом ва умри дарози пур аз нишот металабам!

Таъми вино

Агарчанде имтиҳонҳои фосилавӣ наздиканду вақт нест ба сархорӣ, имрӯз чӣ ҷин заду хостам шароб нӯшам. Чанд вақт шудааст, нӯшокии спиртӣ нанӯшидаам, боз хона рафта байни бачаҳо нанӯшам хафа нашаванд гуфта, як шиша шароб харидаму аз ҳозир камтар "машқ" карданӣ шудам. Мисли гурги "Ҳоло ист!" бо як азоб шишаро кушодам. Таъмаш хеле хуб будааст (нархаш ҳам гарон $ 5.38), қулт-қулт нӯшидам. Танҳо боре дам гирифтам, мисли об ба меъдаам рафт. Бе ҳамин машқаш ҳам зӯр будаам гӯён ба даст қалам гирифтаму хостам, вазифаи хонагиро ҳал кунам. Вақте ба коғаз назар меафкандам, пай бурдам, сарам каме чарх мезанад. Биё мон, гуфтам, камтар ба интернет нишаста ба ину он хатҳо ҷавоб нависам. Не, нашуд. Ҳатто экрани лаптоп низ меҷунбиду ҳарфҳо низ як ба як ноаён гаштанд. Пас аз ду дақиқаи дигар, ҳатто аз ҷо мехезам гуфта, калавида рафтам. "О, ин шароби пурзӯр будааст-ку!" Дигар ба чашм ҳеҷ чиз намерасид. Ба хонаи хоб гузашта дароз кашидаму он тарафашро намедонам. Пас аз 3 соат хезам, сар мисли центрифуга чарх мезанад. Дил беҳаловат, ба шаробнӯшиам нафрин хондаму боз хоб рафтам. Ин дафъа хобам зиёд тӯл накашид, вале худро маҷбур намуда аз ҷо хестам. Ваазифаи хонагӣ як сӯ, сарам ҳамоно чарх мезаду чарх мезад. Мана, ҳоло аз байн 14 соат гузаштаасту, ҳанӯз худро хуб ҳис намекунам. Ана оқибати машқи шаробнӯшӣ!

Имтиҳонҳои фосилавӣ барои ман нест.

Чанд дафъа аст имтиҳон ки супоридам, ҳамеша ба ягон хатогие роҳ медиҳам. Агарчанде борҳо санҷида ҳам мебинам, вале дар давоми як соат ба чашм барнамехурад, ки куҷо хато кардаам. Имрӯз ҳам имтиҳон шуд. Ба фикрам аъло кор кардам, вале вақте ки ба берун баромада бинам ба хатогии маҳзе (ки ман онро аслан хатогӣ не саҳв мегуфтам) роҳ додаам. Имтиҳон аз фанни механикаи статистикӣ буд, масъалаҳо то дараҷае осон. Вале ба ҷои он ки баро гармиғунҷоиши хос C = 6 N k гирам, ман аз куҷое 1 и дигарро зам намудаам, ки худам ҳам намефаҳмам ва C = 7 N k навиштаам. Ба болои ин энергия ҳам ҳамин қимати 1 и зиёдатро дорад. Надонам, чанд фоиз мегузошта бошад. 85%? Хеле бад... Мехостам аз инаш 100% дошта бошам, вале мебинам ки намешудагӣ барин.

Электродинамика

Аз фанни электродинамика санҷиши аввал баргузор гашт. Масъалаҳо на он қадар душвор буданд, аммо яке аз масъалаҳо хеле найрангӣ буд. Ман, мутаассифона ҳамаи вақтамро ба ҳамон сарф намуда, ба дигараш вақтам нарасид ва баҳои аз миёна паст гирифтам (Ман 63% гирифта бошам, баҳои миёна 66% буд). Ин маънои онро дорад, ки ман дар синф мақоми 17-18 умро мегирам (Ҷамъ 33 нафаранд). Барои назариётчие чун ман албатта ин хеле шармовар аст. Умед дорам, дар санҷишҳои минбаъда баҳои аз ин хубтарро дошта бошам.

Зодрӯзам муборак!!!

Имрӯз зодрӯз дорам. Дурусттараш пас аз як соату 8 дақиқа ба 27 қадам мегузорам. Нисфи умр гузаштааст, аллакай. :)
Ҳафтаи гузашта хеле вазнин омад, шабу рӯз беист кор кардам. Азбаски кам хоб мекунам, анча монда ҳам шудам. Режим ҳам гӯё аз чаҳорчӯбааш баромадааст. Ҳоло соат 03:54, бояд ба хоб рафт. Фардо ду дарси лабораторӣ дорам :(

Кори хонагии электродниамика бошад ҳанӯз маро мунтаазир аст).

Қиссаи ҳавопаймо

Ҳафтаи гузашта хеле банд будам, аз як ҷониб корҳои хонагии медодаашон дандоншикан баромад, аз ҷониби дигар дарсҳои лабораторӣ ҳам сар шуданд. Дар ӯҳдаи ман се гурӯҳи хонандагон ҷамъ 73 нафар донишҷӯ ҳастанд. Мутаасифона, мисли Ӯзбакистон, танҳо миқдори ками донишҷӯён барои таҳсил омадаанд гӯё. Баъзан аз фаҳмонидани ин ё он ба ноқисулақлон забонатон мӯй мебарорад.

Дишаб пас аз он ки вазифаи Механикаи Квантиро ҳанӯз ба адо расонида натавонистаму хеле монда будам, қарибиҳои соати 20:00 хоб рафтам, то нисфишаб хеста боз бо кор машғул шавам. Вақте ки пас аз 3 соат аз хоб хеста бинам, лаптопам хомӯш гардидааст. Ҳеҷ ба ёд оварда натавонистам, ки кай ман онро хомӯш карда бошам. Дар навбати аввал дилам шуввӣ кард, ки шояд аз кор бозмонда бошад, вале вақте ки мегирондамаш чун пешина хуб кор мекард. Ба ҳайрат афтодам, шояд ба назди ман боз ҳамхона гузошта бошанд?

Инаш хеле бад. То ба ҳол худам якка дар як хонаи дунафара мезистам. Албатта пулашро барои як нафар мепардохтам. Вале имрӯз агар ба ман ҳамхона ёфта бошанд, пас озодӣ аз даст меравад. Бемалол ки нестед, мана мисли ҳозира наметавонед, нисфишаб хеста кори худро кунед.

Не, дар ҳеҷ куҷо аломате аз омадани одами бегонае ба назар намерасид. Ҳамин дам Венкатеш аз google talk садо дод, ки муборак бод бозгашти таъминоти электрӣ. Дар навбати аввал нафаҳимдам. Чӣ Венкатеш омада лаптопи маро хомӯш сохта бошад. Сонитар худи ӯ фаҳмонид, ки ман дар куҷо ҳастам, замоне тамоми Форида ба по омадааст. Ман гуфтам, ки маро бо ин чӣ кор ва боз хоб рафтам.

Пас аз 4 соати дигар мана ҳозир хеста интернетро кушоям, хабареро доир ба ҳалокати ҳавопаймои хусусии якнафараро навиштаанд, ки наздикии хонаи мо дар Окала стрит (аз мо ним километр дуртар) ба садама дучор шудааст ва бо худ тамоми роҳҳои таъминоти барқиро аз байн рабудааст. Худи халабон зарари ҷиддие надидааст, ҳарчанд зуд ба шифохона бурдаанд. Боқимондаи хабарро метавонед аз ин линк батафсилтар хонед: http://www.wctv.tv/home/headlines/15466721.html

Акнун бемалол кори илмӣ кунам мешавад.

Имрӯз натиҷаи имтиҳоноти квалификационии доктории мо баромад. Навиштаанд, ки "мо аз иттилоъи он ки Шумо аз бахши хаттии имтиҳоноти докторӣ гузаштед, хурсанд ҳастем..." ва ҳоказову ҳоказо. Анча руҳам болида гашт. Вале аз он ки бисёрии донишҷӯёни дигар муваффақ нашудаанду боз бахти худро дар тобистон хоҳанд санҷид, руҳияти ҳамаи дӯстонам он қадар хуб нест.

Дигар, аз навигариҳо, ман як гитор харидам. Ба 130 $, аз бранди Ямаҳа. Ду рӯз боз аст, ҳамин ки як ду дақиқа бекор ки шудам, ҳатман гиторро ба даст мегирам. Навои хеле дилнишине дорад. Суруду филми "Овора" ро навохта бинам, аз он ки Далер менавозад фарқе надорад гӯиё.

Аз рӯзи душанбе оғоз намуда ман бояд ҳафтае 3 дарси лабораторӣ гузарам. Аслан ҳар як ТА (ассистенти донишомӯз) бояд аз дуто зиёд дарс нагирад, лекин чун ба ман ин рӯзҳо пул хеле лозиманд, ман маҷбур шудам дарси иловагӣ гирам. Албатта аз ӯхдааш хоҳам баромад.

Дар ҳаёти шахсиам муаммоҳои бисёре мавҷуданд. Онро чуноне ки гуфта будам, дар саҳифаи дигар хоҳам навишт.

Рӯзи севум

Албатта ин рӯзи севум нест, шояд рӯзи панҷуму шашум бошад, лекин чун ин ҷо сухан дар болои рӯзи ман дар блог меравад, пас рӯзи севум аст ки ман ин ҷо қалам медавонам (ба ростӣ, қаламдавонӣ ин пасмондагӣ аст, ман ҳуруф мечинам).

Хуб, чӣ хабар дар олами маъонӣ?

Аз навигариҳо, ман имрӯз ба калисои насроние рафтам. Аз ҳама чизаш ба ман мусиқанавозиашон маъқул гашт. Хайр ин ҳам як таҷриба. Шояд дигар наравам :)

Вазифаҳои хонагӣ низ анча бисёр шудаанд. Гуфтагӣ барин имрӯз чӣ тавр навиштани "баёнияи мухтасар" ро низ ёд гирифтам. Ин барои мақолаи мо хеле зарур аст. Аз тариқи интернет як гитор ҳам харидам, насиб бошад, пас аз 5 рӯз ҳамсоягонам ба дод хоҳанд омад.

Рӯзи дуввум

Ҳамин тавр, аз рӯи ваъдагӣ мана боз омадам ман, то як-ду парча ин ҷо нависам. Хуб, имрӯз муаллими электродинамика проф. Александр Воля ба дарс наомад. Ду рӯз боз аст, "прогуль" мекунад. Аз ин баръакс, вақти ҳамаи бачаҳо хуш; дангосагӣ ба кӣ намефорад? Воля аз Эстония аст, аслан. Вале мо бо ҳамдигар боре ҳам русӣ мулоқот накардем. Дарси дуюм аз проф. Оскар Вафек буд, инаш намедонам шояд немис бошад, дарсро хеле хуб мегузарад, офарин. Лекин ҳамин вазифаи хонагии медодааш ба дили ҳама задааст. Мана рӯзи дароз танҳо ду масъаларо кор кардаму боз дутои дигарро то фардо бояд ҳал намоям. Семестри аввал аз ҳар ду муаллим баҳои ба қавли америкоиҳо "А-" гирифтам. Ин ба "5-" и худамон дуруст меояд.

Имрӯз аз Зебо низ нома гирифтам. Ба фикрам ҳанӯз аз бисёр чизҳои ҳаёт хаставу дилгир асту метарсад, ки боз ягон бозии дигаре набозад ин зиндагӣ. Бо ӯ сари вақт мулоқот карда истодаам. Албатта мепурсед, ки кӣ бошад ин духтар. Вай номзади ман аст. Ҳикоёти мову ӯ тамоман як таърихи дигар, дар бораи он дар ягон ҷои дигар менависам.

Бо Равшан низ сӯхбати телефонӣ доштем. Вай дӯстам аз Ӯзбакистон аст, ки алҳол донишҷӯи докторӣ дар Уструлиё мебошад ва дар соҳаи пароканиши ҳаставӣ кор мекунад. Маро ҳам таклиф карда буд ба он соҳа, лекин он қадар дилкашолӣ надорам. Албатта замоне ки Космолоҷӣ маро ин ҷо мунтазир аст, чӣ ҷои масъалаҳои пароканишӣ!

Саҳарӣ Асрор (рафиқам, донишҷӯи докторӣ дар донишкадаи физикаи ҳаставӣ) хабар дод, ки ду рӯз пеш падари дӯстамон Шӯҳрат (ӯ ҳам донишҷӯ докторӣ дар Дубна, назариётчии ҳаставӣ) аз олам даргузаштааст. Дер боз бемор буд падараш. Шояд ҳаминаш ҳам хуб аст, бечора анча азоб мекашид, тамоми узви баданаш аз миён поин кор намекард. Шӯҳрат ҳамоно аз Дубна ба Тошканд ва аз он ҷо ба Нукус паридааст.

Рӯзи аввал

Салом азизон,

Пас рӯзи аввалини блогнависиро оғоз менамоем. Дуруд ба ҳамаи ононе ки маро мехонанд. Ман 26 сол дорам ва ба наздикӣ худо хоҳад ба 27 қадам мегузорам. Табиист, ки тоҷикам вагарна шумо ин ҷо ҳоло ҳарфҳои аҷу-биҷиро медидеду ин хатҳои ман низ нохоно мегашт. Хуб аз шиносоии худам сар кунем. Исмам Фаррух, донишҷӯи соли аввали доктории донишгоҳи давлатии Флорида ҳастам. Ба ҷузъиёти ҳаётам намегузарем аз рӯзи аввал. Боқӣ ҳамаашро ба ҳамин ҷо омада хондан мегирем.

Хуб, имрӯз аз дарс баромада рост ба факулта гузаштам, то ки папкаи баҳогузории донишҷӯёни семестри аввалро бинам, ки маро ҳамчу инструктор баҳо мондаанд. Аз 33 нафар дутоаш маро ба фикрам хеле бад медидааст: Инструктор забони англисиро хуб намедонад ва ба мо аз физика дарси хуб нагузашт навиштаанд. Дигарон ҳама ба дарсгузариам баҳои баланд гузоштаанд. Умуман гирем бад не. Якеаш "ҷавони ширинак" ҳам навиштааст, духтар албатта. Як қабат гӯшт гирифтам. :)

Аз он ҷо ба хона омадам, то дарсҳои имрӯзу дирӯз гузаштаамро такрор кунам. Механикаи статистикиву Электродинамикаро хонда шудам. Боз ҳам ҳанӯз Механикаи квантӣ маро мунтазир аст. Ба болои ин бояд 5 то кори хонагиро ҳамин шабу рӯз кор кард вагарна ду даст дар бинӣ роҳ ба сӯи хона!

Ҳа-я, ин Ҳоукинг имрӯз ид дорад ба фикрам, номгӯи цитатаҳояш ба 22222 расидааст. Аз они ман танҳо 1 (як). Шармандагӣ! Ростӣ, бисёрии мардуми мо (физикони Тоҷикистони Ӯзбакистон) аз 100 зиёд цитата надоранд. Ман, хуб, ҳоло акнун сар кардам. Ку, канӣ бинем, ман ҳам мисли онҳо дангосаам, ё аз ман ягон чӣ мебаромада бошад. Барои ҳамин ин ҷо як "рӯзи аввал" ро оғоз намудам. Сонитар бо кори илмӣ машғул хоҳам шуд. Имрӯзҳо ҳанӯз дарс мехонему дарс медиҳем.

То боздид, ба хамаи шумо муваффақият орзумандам!